های شاخص و بارز هیستریونیک محسوب می شود. از آنجایی که افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، تمایل بسیار زیادی به جلب توجه دارند، برای جامه عمل پوشاندن به این خواسته، از انجام کارهای نامتعارفی مانند خودکشی ابایی ندارند. از سوی دیگر، چنانچه فرد مبتلا به این اختلال نتواند نظر و نگاه های دیگران را به سمت خود جلب کند، به افسردگی و سرخوردگی دچار می گردد. بر این اساس، می توان اذعان نمود که افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، به توجه و نظر دیگران بسیار وابستگی و دلبستگی دارند. در برخی مواقع ممکن است فرد هیستریونیک، همزمان به سایر اختلالات شخصیت نیز مبتلا باشد. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، از وجود خود یک تصویر تحریف شده و ناپایدار، به انضمام احساسات شدید تصور می کند. همچنین توجه و تایید دیگران با خودباوری این دسته از افراد گره خورده است. بر این اساس، خودباوری در این افراد نشأت گرفته از توجه دیگران معنا و مفهوم خود را پیدا می کند. فرد هیستریونیک، برای بودن در کانون توجهات دیگران، رفتارهای نامناسب و در اغلب مواقع نمایشی از خود بروز می دهد. شایان ذکر است که اختلال شخصیت نمایشی در زنان بیشتر از مردان شایع می باشد. همچنین این اختلال در دوران نوجوانی و آغاز جوانی به وجود می آید. شخصیت نمایشی رفتارهای خود را به گونه ای بروز می دهد که گویی مشغول اجرای یک نمایش می باشد. از سوی دیگر، شخصیت نمایشی، در ابراز و بیان هیجانات خود بسیار اغراق آمیز عمل می نماید. بر این اساس، افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، با مشاهده یک فیلم غمگین، به طرز غیر قابل کنترل و غیر قابل باوری شروع به گریه زاری می کنند. جهت تماس با روانشناس اینجا کلیک کنید.

ویژگی ها و خصوصیات اختلال شخصیت نمایشی

به طور کلی، اختلال شخصیت نمایشی به امور با دید سفید و سیاه می نگرد. شخصیت نمایشی، از گفتاری مبالغه آمیز، خالی از جزئیات و مبهم برخوردار می باشد. شخص هیستریونیک، با استفاده از حربه هایی نظیر شکایت کردن، اغواگری، جذابیت و گیرایی و بحران های هیجانی، درصدد فریب دیگران بر می آید. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، در ابراز احساسات و هیجان خود نیز بسیار مبالغه آمیز و بعضاً غیر قابل کنترل رفتار می نماید. ناگفته نماند که بی ثباتی و ناپایداری در روابط، از ویژگی های شاخص شخصیت نمایشی محسوب می گردد. جلب توجه و مورد توجه دیگران قرار گرفتن، عزت نفس این دسته از افراد را متبلور می سازد. این قبیل افراد از رفتارهایی تکانه ایی، مبتنی بر هوش هیجانی برخوردار بوده که در پرتو همین رفتارها، تمایلات، خواسته ها و زندگی خود را در قالب نمایش به تصویر می کشند. بر همین اساس، برای مورد توجه قرار گرفتن رفتارهای افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، باید نمایش های خود را با چاشنی جذابیت و گیرایی عرضه نمایند. بر این اساس، در رفتارهای شخصیت نمایشی، خنده های غیر طبیعی و نامتعارف و پوشش های اغوا گرانه، به نحو مشهود و ملموس به چشم می خورد. شخصیت نمایشی برای جلب توجه و در نگاه دیگران بودن، از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نمی کند. چنانچه علی رغم سعی و کوشش به خرج داده، این امر میسر نگردید، دنیا برای فرد دارای اختلال شخصیت نمایشی تیره و تار می گردد. در این شرایط، دلشوره و استرس و آشفتگی در وجود این افراد غلیان پیدا می کند. همچنین در این وضعیت، شخصیت هیستریونیک، نه تنها عنان کنترل خود را از کف می دهد، بلکه عصبانیت و خشم سرتاسر وجودش را به تسخیر در می آورد. لازم به ذکر است که واژه هیستریونیک، در معنای نمایشی تعبیر می شود. 

بررسی علائم و نشانه های اختلال شخصیت نمایشی

به طور معمول، افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، از مهارت های اجتماعی قابل توجهی برخوردار بوده، اما از این مهارت در جهت اداره دیگران و جلب توجه سایرین استفاده به عمل می آورند. بر این اساس، جلب توجه و در مرکز نگاه ها بودن، یکی از نشانه های حائز اهمیت شخصیت نمایشی تلقی می شود. در سوی مقابل، قرار گرفتن در موقعیت هایی که موجبات مورد توجه نبودن شخص هیستریونیک را برآورده نسازد، سبب ناراحتی و رنج و مشقت او می گردد. بروز رفتارهای نامناسب و نامتعارف، از مشخصه های برقراری تعامل شخصیت نمایشی با دیگران به شمار می آید. غالباً این رفتارها در قالب اغواگری و به صورت تحریک آمیز ظهور پیدا می کند. از دیگر علائم حائز اهمیت اختلال شخصیت نمایشی، برخورداری از احساسات سطحی و متغیر می باشد. بر این اساس، احساسات شخصیت های نمایشی به سرعت، با تغییراتی همراه می شود. شیوه و طرز گفتار این دسته از افراد، فاقد جزئیات، مبتنی بر حدس، گمان و بسیار افراطی می باشد. تلقین پذیر بودن، از دیگر علائم اختلال شخصیت نمایشی به شمار می آید. بنابراین، فرد هیستریونیک، به راحتی تحت شعاع موقعیت های مختلف و افراد قرار می گیرد. ناگفته نماند که ابراز احساسات این افراد رنگ و بوی مبالغه، نمایشی و خودنمایی به خود گرفته است. در برخی مواقع، شخصیت نمایشی برای به دست آوردن توجه دیگران، از سلاح تهدید و خودکشی استفاده به عمل می آورد. خودخواهی و بی ثباتی در روابط، به انضمام تصمیم گیری عجولانه، با وجود فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی پیوند خورده است. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که شخصیت های نمایشی، همواره به دنبال مهر تایید خوردن از دیگران بوده و به اعمال و رفتارهای خود، پیش از انجام آن ذره ای فکر نمی کنند. همچنین رفتارها و احساسات اغراق شده در رفتار مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی موج می زند.

مؤلفه های اصلی بروز اختلال شخصیت نمایشی

اگرچه علت و زمینه اصلی اختلال شخصیت نمایشی همچنان در هاله ای از ابهامات قرار داشته و معین نشده است، اما به اعتقاد محققان و متخصصان این حوزه، نقش عوامل تربیتی، ارثی و وراثتی را در بروز این اختلال نمی توان نادیده گرفت. بر این اساس، ابتلای پدر یا مادر به اختلال شخصیت نمایشی، احتمال ابتلای فرزندان آنها به این اختلال را نیز افزایش می دهد. از دیگر مؤلفه های مهم و حائز اهمیت در این زمینه می توان به مورد تنبیه یا انتقاد نشدن در دوران کودکی و موجه و مثبت نشان دادن اشتباهات کودک در مهمانی ها و جمع های خانوادگی، اشاره نمود. بر این اساس، بروز این رفتارها، نوعی دوگانگی را در رفتار کودک به وجود می آورد. در این شرایط، کودک در تشخیص مرز میان رفتارهای اشتباه و صحیح دچار اشتباه می گردد. همچنین برخوردها و رفتارهای غلط پدر و مادر تا رسیدن به سن بلوغ، بر روی کودک بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد. به همین جهت، بروز این رفتارها می تواند بستر مناسب برای ایجاد اختلال شخصیت نمایشی را فراهم سازد. ناگفته نماند که توجه بیش از اندازه و غیر قابل پیش بینی والدین و تشویق و توجه به رفتارهای خاص کودک، از دیگر مؤلفه های تاثیر گذار در بروز اختلال شخصیت نمایشی محسوب می شود. از آنجایی که والدین در تکوین و تکمیل شخصیت و هویت فرزند، نقش بسزایی ایفا می کنند، بسیاری از رفتار و کارهای آنها، اعم از رفتارهای درست و غلط، توسط فرزندان تقلید و فرا گرفته می شود.

نحوه برخورد درست با اختلال شخصیت نمایشی

به طور کلی، افراد دارای شخصیت نمایشی، به علت برخورداری از خود محوری بالا، تشنه توجه دائمی و همیشگی می باشند. به همین جهت، تعامل با این دسته افراد و خصوصاً برآورده ساختن نیازهای آنها، انرژی زیادی را می طلبد. به دلیل بینش و آگاهی نداشتن شخصیت نمایشی از مشکل خود، تغییر در رفتارها و اعمال آنها، آستانه صبر و تحمل بالایی را طلب می کند. بر این اساس، آشنایی با اختلال شخصیت نمایشی، برای نوع و چگونگی برخورد با این قبیل افراد، از درجه اهمیت و ارزش بسیار بالایی برخوردار می باشد. کمک به شخصیت نمایشی برای شناختن خود و خودشناسی، ضمن شناسایی عادت های مخرب و نامطلوب، به اصلاح الگوهای فکری ناسالم آنها نیز منجر می شود. به همین جهت، در پرتو تقویت این مهارت ها، شخصیت های نمایشی، قادر خواهند بود با گرفتن تصمیمات بهتر در موقعیت های مختلف، عکس العمل های رفتاری عاقلانه تری بروز دهند. در این زمینه باید عنوان نمود که شناسایی و تقویت توانایی های افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، در عملکرد مثبت و رفتارهای او بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد. به همین جهت، با معطوف شدن بر روی استعدادهای شخصیت نمایشی به جای فریبندگی، زیبایی و تیپ او، در این زمینه کمک شایانی به رشد و ارتقای شخصیت فرد هیستریونیک می کند. شایان ذکر است که افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، بر خلاف آنچه که از خود بروز می دهند، از عزت نفس و اعتماد به نفس پایینی برخوردار می باشند. به همین جهت، تقویت و ارتقای عزت نفس در این دسته از افراد سبب می گردد که بر ابعاد دیگر شخصیت خود متمرکز شوند. به طور کلی، شخصیت های نمایشی، با انتقاد و انتقاد پذیری میانه خوبی نداشته و در این موارد علاوه بر شکننده و حساس بودن، دردهای روحی زیادی متحمل می شوند. 

نکاتی در نحوه تعامل با افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی

افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، بینش و آگاهی از مشکل و اختلال خود ندارند. به همین سبب نحوه برقراری تعامل و ارتباط با این دسته از افراد، پیچیدگی های مختص به خود را دارا می باشد. بر این اساس، هنگام تعامل با یک شخصیت نمایشی، رعایت نکات و اصولی می تواند در این زمینه تاثیر گذار و مؤثر باشد. بنابراین، در این شرایط در جهت عوض کردن دیدگاه و جهان بینی او نباید تلاش و کوششی به خرج داد. از سوی دیگر، رفتارهای ظهور یافته از شخصیت های نمایشی را نباید به حساب سوء نیت و قصد و غرض او گذاشت. چراکه هدف اصلی و نهایی این دسته از افراد از بروز رفتارهای مختلف، به دست آوردن توجه و نشستن در کانون توجه دیگران می باشد. شایان ذکر است که روند تغییرات در شخصیت های نمایشی به تدریج و با سرعت بسیار پایینی به وقوع می پیوندد. شخصیت های نمایشی، با پند و نصیحت و موعظه، هیچگونه سنخیتی ندارند. بر همین اساس، موعظه کردن آنها هیچگاه توصیه نمی شود. افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، به علت بی ثباتی در تعاملات خود، هیچگاه نمی توانند وارد رابطه معنادار و عمیقی شوند. بر همین اساس، افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، توانایی حفظ روابط را نداشته و در اغلب موارد روابطی کم عمق و در عین حال غیر واقعی با دیگران برقرار می سازند. ناگفته نماند که شخصیت های نمایشی خود محور بوده و احساسات و عواطف آنها غالباً عاری از خلوص و صمیمیت می باشد.

جهت تماس با روانشناس اینجا کلیک کنید.